درشتی متن:        رنگ متن:                        رنگ زمینه:                                    بازگشت به فهرست مقالات

«پیشرفت» علم رایانه: خوب و بد

بوسیلهء ریچارد استالمن


BBC مرا به نوشتن یک مقاله برای سریهای ستونی شان دعوت کرد، The Tech Lab، و این چیزیست که من به آنها ارسال کردم. (آن به زنجیره ای از مقالات دیگر منتشر شده در آن سری رجوع میکند). اما BBC به منشتر کردن آن با یک اعلان اجازهء کپی کردن بی میل بود، بنابراین من آنرا در اینجا منتشر کرده ام.


Bradley Horowitz (م: یک مقام بلند پایهء یاهو - ظاهرا در حال حاضر نایب رییس استراتژی محصول یاهو) از یاهو اینجا پیشنهاد داد که هر شیء در جهان ما باید یک شمارهء یکتا داشته باشد، تا اینکه تلفن همراه شما بتواند هر چیزی را که شما انجام میدهید ضبط کند — حتی شما کدام قوطی ها را درحالیکه در سوپرمارکت هستید برمیدارید.

اگر تلفن همچون تلفنهای امروز است، آن نرم افزار انحصاری استفاده خواهد کرد: نرم افزاری کنترل شده بوسیلهء کمپانیهایی که آنرا توسعه داده اند، نه بوسیلهء کاربران آن. آن کمپانیها اطمینان خواهند داد که تلفن شما اطلاعاتی را که دربارهء شما جمع آوری میکند در دسترس پایگاه دادهء کمپانی تلفن (بگذارید آنرا برادر بزرگ بنامیم - Big Brother) و احتمالا کمپانیهای دیگر قرار میدهد.

در انگلیس (UK) آینده، همانطور که حزب کارگر جدید (New Labour) آنرا خواهد داشت، آن کمپانیها مطمئنا این اطلاعات را به پلیس انتقال خواهند داد. اگر تلفن شما گزارش کند که شما یک عصای چوبی و یک تکه از تابلوی پوستر خریده اید، سیستم کمپانی تلفن استنباط خواهد کرد که شما ممکن است درحال طرح ریزی یک اعتراض باشید، و شما را بطور خودکار به پلیس گزارش میدهد بنابراین آنها میتوانند شما را به «تروریسم» متهم کنند.

در انگیس، مظنون بودن عملا یک جرم است. (بطور دقیقتر، داشتن هر شیء ای در شرایطی که یک «سوء ظن معقول» را ایجاد میکنند که شما ممکن است آنها را در راههای تبهکاری معینی استفاده کنید.). تلفن شما مجالهای کافی را به پلیس برای مظنون شدن به شما خواهد داد، بنابراین آنها میتوانند شما را با مظنون شده بودن توسط آنها متهم کنند. چیزهای مشابهی در چین اتفاق خواهد افتاد، جاییکه یاهو (Yahoo) قبلا تمام اطلاعاتی را که حکومت برای زندانی کردن یک مخالف نیاز داشت به حکومت داد، و با این عذر که آن «تنها پیروی کردن از دستورات» بود برای درک کردن ما درخواست کرد.

Horowitz دوست خواهد داشت که تلفنها اطلاعات را برمبنای دانستن اینکه چه وقت شما در یک همایش اجتماعی یا جلسه (meeting) شرکت میکنید علامت گذاری کنند. آن معنی میدهد که کمپانی تلفن همچنین دقیقا خواهد دانست که شما چه کسی را ملاقات میکنید. آن اطلاعات همچنین مورد توجه حکومتها، همچون آنهایی مال انگلیس و چین، که بر حقوق بشر میانبر میزنند خواهد بود.

من تصور Horowitz از مراقبت کامل را خیلی دوست ندارم. بلکه، من دنیایی را تصور میکنم که در آن رایانه های ما هیچوقت اطلاعاتی را درمورد ما جمع آوری یا منتشر نمیکنند جز وقتیکه ما از آنها بخواهیم.

نرم افزار غیرآزاد درکنار جاسوسی چیزهای زنندهء دیگری نیز انجام میدهد. آن اغلب دستبندهای دیجیتال را پیاده سازی میکند — ویژگیهایی طراحی شده برای محدود کردن کاربران (همچنین خوانده شده به DRM، برای مدیریت محدودیتهای دیجیتال (Digital Restrictions Management)). این ویژگیها کنترل میکنند که شما چطور میتوانید فایلها در داخل رایانهء خودتان را مورد دسترسی قرار دهید، کپی کنید یا منتقل کنید.

DRM یک رویهء معمول است: میکروسافت آنرا انجام میدهد، اپل (Apple) آنرا انجام میدهد، گوگل آنرا انجام میدهد، حتی iPlayer بی بی سی (BBC's iPlayer) آنرا انجام میدهد. بسیاری کشورها، با گرفتن طرف این کمپانیها درمقابل عموم، گفتن چگونگی گریختن از دستبندهای دیجیتال را به دیگران غیرقانونی کرده اند. بعنوان یک نتیجه، رقابت هیچ چیز برای مقابله کردن رویه انجام نمیدهد: مهم نیست ممکن است شما چه تعدادی انتخابهای دیگر انحصاری برای انتخاب کردن دارید، همهء آنها عینا همانجور به شما دستبند میزنند. اگر رایانه بداند شما کجا قرار گرفته اید، آن میتواند DRM را حتی بدتر کند: کمپانیهایی وجود دارند که دوست خواهند داشت آنچه را که شما میتوانید دسترسی پیدا کنید برمبنای محل فعلی شما محدود کنند.

تصور من از جهان متفاوت است. من دوست خواهم داشت جهانی را ببینم که در آن همهء نرم افزار در رایانه های ما — در رایانه های شخصی رومیزی ما، رایانه های قابل حمل (laptops) ما، رایانه های دستی (handhelds) ما، تلفنهای ما — تحت کنترل ماست و به آزادی ما احترام میگذارد. به بیان دیگر، جهانی که همهء نرم افزار نرم افزار آزاد (http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.html) است.

نرم افزار آزاد، نرم افزار احترام گذارنده به آزادی، معنی میدهد که هر کاربر برنامه برای گرفتن کد منبع برنامه و تغییر دادن برنامه برای انجام دادن آنچه که او میخواهد آزاد است، و همچنین آزاد در بخشیدن یا فروختن کپی ها، هر یک از حالتهای یکسان یا تغییر یافته. این معنی میدهد که کاربران کنترل دارند. با کاربرانی دارای کنترل نرم افزار، هیچکس قدرت ندارد ویژگیهای زننده را بر دیگران تحمیل کند.

حتی اگر شما خودتان این کنترل را بکار نگیرید، شما بخشی از جامعه ای هستید که دیگران اینکار را میکنند. اگر شما یک برنامه نویس نیستید، دیگر کاربران برنامه هستند. آنها احتمالا هر ویژگیهای زننده ای را پیدا و حذف میکنند، همچون جاسوسی یا محدود کردن شما، و نسخه های امن را منتشر میکنند. شما برای استفاده کردن از آنها تنها مجبورید آنها را انتخاب کنید — و از آنجاییکه تمام کاربران دیگر آنها را ترجیح خواهند داد، آن معمولا بدون هیچ تلاشی از جانب شما رخ خواهد داد.

Charles Stross (م: یک نویسندهء معاصر که داستانهای علمی-تخیلی، فانتزی، و وحشت آور مینویسد - ظاهرا در رایانه نیز تخصص دارد) رایانه هایی را تصور کرد که بطور دایمی همه چیزی را که ما میبینیم و میشنویم ضبط میکنند. آن ضبط ها میتوانند خیلی سودمند باشند، تا وقتیکه برادر بزرگ تمام آنها را نمیبیند و نمیشنود. تلفنهای همراه امروزی قبلا قادر به گوش کردن به کاربرانشان بدون اطلاع دادن به آنها هستند، با درخواست پلیس، کمپانی تلفن، یا هرکسی که فرمانهای لازمه را میداند. تا وقتیکه تلفنها نرم افزار غیرآزاد استفاده میکنند، کنترل شده بوسیلهء توسعه دهندگان آن و نه بوسیلهء کاربران، ما باید انتظار داشته باشیم این بدتر شود. فقط نرم افزار آزاد شهروندان استفاده کننده از رایانه را قادر میسازد تا در برابر مراقبت مطلقه (totalitarian surveillance) مقاومت کنند.

مقالهء Dave Winer (م: یکی از چهره ها و مبتکران در دنیای رایانه) پیشنهاد کرد که آقای گیتس (Gates - بنیانگذار و مالک شرکت میکروسافت) باید یک کپی از ویندوز ویستا را به Alpha Centauri (م: سیستم ستاره ای سه گانهء معروف نیم کرهء جنوبی در صورت فلکی Centaurus - سومین نقطهء درخشان در آسمان) بفرستد. من احساس را درک میکنم، اما فرستادن تنها یکی مشکل ما را اینجا بر روی زمین حل نخواهد کرد. ویندوز برای جاسوسی از کاربران و محدود کردن آنها طراحی شده است. ما باید همهء کپی های ویندوز، و MacOS و iPlayer را برای علت یکسانی جمع آوری کنیم، و آنها را با آهسته ترین سرعت ممکن به آلفا سنتوری (Alpha Centauri) بفرستیم. یا تنها آنها را پاک کنیم.

------------------------------------------

کپی رایت ۲۰۰۷ - ریچارد استالمن

کپی لفظ به لفظ و توزیع از تمامی این مقاله در سرتاسر جهان اجازه داده شده اند، بدون حق التالیف، در هر رسانه ای، با شرط اینکه این اعلان حفظ شده باشد.

بروزآوری: 2008/01/23 04:22:29
بازگشت به فهرست مقالات